Neal Casal (1968-2019) is slechts 50 jaar oud geworden, te jong en je vraagt je af waarom? Antwoorden zijn er niet en op zich is het ook niet meer zo belangrijk. Neal was een begenadigd artiest die zijn eigen weg ging en zijn talenten gebruikte om andere te laten schijnen. Velen zullen hem alleen kennen als de degelijke maar weinig opzienbarende gitarist uit The Cardinals, de begeleidingsband van Ryan Adams. En het is zeker meer dan de moeite waard om de albums van Neal nog eens te luisteren en misschien kennis te maken met zijn muziek. Zo verscheen ongeveer een jaar geleden de re-issue van "Fade Away Diamond Time" (zie recensie) zijn debuutalbum dat na 25-jaar weer heerlijk is om te herontdekken. De afgestofte versie klinkt nog steeds ongelofelijk eigentijds en toont nogmaals aan dat Neal Casal echt een begenadigd singer-songwriter én gitarist was. Hoewel het eigenlijk nooit te laat is om een muzikant te ontdekken, is het toch zonde dat u hem zou leren kennen nu hij is overleden. Mogen wij u ter introductie met name de verzamelaar "Highway Butterfly: The Songs Of Neal Casal" aanraden? Misschien zet dat u aan om verder op zoek te gaan naar zijn solowerk.

Casal wordt geboren in New Jersey in 1968 en groeit op met de jaren 70 countryrock en op zijn 13e jaar kreeg hij zijn eerste gitaar maar zijn jeugd was verre van zorgeloos en werd vanwege de echtscheiding van zijn ouders gekenmerkt door verhuizingen tussen diverse staten met New Jersey terug als eindpunt. Na zijn schoolband bleef hij actief muziek maken en kwam in 1992 in contact met de onder meer van Tom Petty en Johnny Cash  bekende legendarische Jim Scott, de bekende producer afkomstig uit de stal van Rick Rubin. Een platencontract met het toenmalige label Zoo was het resultaat van jarenlang hard werken en "Fade Away Diamond Time" kwam in 1995 uit en ontving lovende kritieken.  Deze plaat is eigenlijk steeds een toonaangevend album uit de rijke muziekcarrière van deze Amerikaanse singer-songwriter gebleven en leverde naast lovende recensies meteen een kleine maar trouwe schare fans op in Europa, niet in het minst door zijn vocale gelijkenis met de countrylegende Gram Parsons. Door labelproblemen bleef de distributie echter beperkt en leek Casal gedoemd tot een ereplaats in de galerij van geniale artiesten zonder noemenswaardige platenverkoop. Het was de toen onbekende Casal toch gelukt om een sound te creëren die we kunnen omschrijven als een mix van West-Coast Sound, Country Rock en Americana en qua sound doet denken aan de muziek van Neil Young, Jackson Browne en The Eagles in hun beginperiode.

Gelukkig kan Neal na dit debuut de stap maken naar het Duitse Glitterhouse label, dat toen een stal was voor de meer gestrande Amerikaanse muzikanten. In hun schoot werkt hij aan een mooi oeuvre, dat qua releases wordt overgenomen door het Franse Fargo Records. Zo kan hij voortbouwen op het succes van zijn debuut, een debuut dat nog steeds een moderne countryrock klassieker blijft. Ondanks de breed gedeelde liefde voor dit genre werd zijn debuut niet heel breed opgepikt, en na een aardig stapeltje in commercieel opzicht niet erg succesvolle maar in artistiek opzicht zeer interessante soloplaten koos Neal Casal voor een andere weg en ging hij ook aan het werk als gitarist in bands als Hazy Malaze, Hard Working Americans, Blackfoot, Circles Around The Sun en The Chris Robinson Brotherhood, maar het bekendst werd hij als gitarist in de band van Ryan Adams, waarin hij een prominente rol speelde. Al was hij dus in al die jaren bijzonder productief geweest, tot zijn zelfgekozen dood op 26 augustus 2019, die dan een bizar einde maakt aan een fantastische carrière van deze begenadigd gitarist en zanger, die tijdens deze periode 14 studioalbums heeft gemaakt. En dit allemaal naast  een 50 tal albums waarop Casal ook een bijdrage heeft geleverd. Het laatste was het album "Neon Cross" van Jaime Wyatt , die nu met Casal's "Need Shelter" naast 40 anderen zijn bijdrage levert op het pas verschenen tribute: "Highway Butterfly: The Songs Of Neal Casal".

En zo zijn we aangekomen bij deze uitgebreide collectie van 41 nummers, het eerbetoon aan het leven en de muziek van Neal Casal, die nu beschikbaar is als 5-LP- of 3-CD-boxsets, en een sterrenstelsel van rock- en roots muzikanten samen brengt, waaronder Susan Tedeschi & Derek Trucks, Bob Weir, Hiss Golden Messenger, Fruit Bats, Steve Earle & The Dukes, Jonathan Wilson, Vetiver, Shooter Jennings, Beachwood Sparks, Jaime Wyatt, Marcus King, J Mascis, Dori Freeman, Warren Haynes, Phil Lesh & The Terrapin Family Band, Cass McCombs, Leslie Mendelson, Johnathan Rice, Billy Strings, Kenny Roby, Norah Jones’ Puss N Boots en Aaron Lee Tasjan en vele anderen. Naast de 41 super strakke uitvoeringen van Casal’s nummers, door 130 deelnemende muzikanten, bevat de boxset LP-hoezen met zeldzame en niet eerder gepubliceerde foto’s van Casal, een 48-pagina’s tellend boekje met songteksten, Casal’s eigen iconische werk als fotograaf en een essay van Jim Cardillo. Extra verzamelobjecten zijn een poster en honkbalkaart met foto’s van Casal door fotograaf Jay Blakesberg en stickers ontworpen door posterkunstenaars Alan Forbes en Marq Spusta. De Neal Casal Music Foundation en platenlabel Royal Potato Family die samenwerkten om de collectie uit te brengen, zullen ook samenwerken met ClimeCo om vrijwillig de koolstofemissies van de productie en verzending van de boxsets te verminderen. Alle opbrengsten van de verkoop van "Highway Butterfly: The Songs of Neal Casal" komen ten goede aan de Neal Casal Music Foundation, 501c3 non-profit opgericht in 2020, die muziekinstrumenten en lessen biedt aan studenten in de scholen van New Jersey en New York. Een deel van de opbrengst wordt ook nog gedoneerd aan organisaties voor geestelijke gezondheidszorg die muzikanten ondersteunen, waaronder MusiCares en Backline. "Highway Butterfly" werd gecoproduceerd door Dave Schools van Widespread Panic en 7-voudig Grammy-winnaar Jim Scott.

Boven vernoemde artiesten en vele anderen eren nu hun muzikale held Neal Casal op een tribute album "Highway Butterfly: The Songs Of Neal Casal" dat in alle opzichten kwaliteit ademt en de muziek van de wat vergeten singer-songwriter recht aan doet. Wat meteen opvalt is dat deze muzikanten de songs van hun held met veel liefde en respect brengen, maar proberen er ook hun eigen songs van te maken waarin ze met veel verve slagen. Ze kiezen voor een aantal songs die inmiddels vrijwel onlosmakelijk met Casal zijn verbonden, maar ze zijn ook niet bang voor wat minder bekende songs uit het repertoire van Casal. Naast songs als "Day In The Sun" met Susan Tedeschi & Derek Trucks, "Maybe California" met Shooter Jennings, "Highway Butterfly" (video) met Steve Earle & The Dukes en "Raining Straight Down" met The Allman Betts Band is één van de meest opvallende covers op "Highway Butterfly", afkomstig van de jonge gitaarvirtuoos Marcus King, die zijn versie deelt van Casal's "No One Above You" (video) van het album "Anytime Tomorrow" uit 2000. Het origineel is een tragere, akoestische melodie met Casal's songwriting in het middelpunt. Wanneer King "No One Above You" onder handen neemt, met de hulp van collega-gitarist Eric Krasno , blijft hij gefocust op de tekst van het nummer terwijl hij het naar een nieuw niveau tilt, door de akoestische kant van de zaak in te ruilen met zijn in blues gedrenkte kennis. Fans zullen zich ongetwijfeld focussen op King's gitaarwerk, maar zijn vocalen schitteren ook op deze cover. Ook mogen we de Neal's goede vrienden Beachwood Sparks, met wie Neal speelde, toerde en opnam, en GospelbeacH, waarvan Neal een stichtend lid was, niet onvermeld laten, want zij brengen voor deze tribute hun versie van "You Don't See Me Crying" (video).  Dit tribute doet uiteindelijk geen poging om te klinken als Neal Casal, maar eren hun vermogen om met hun stem en emotie in de songs van Casal te kruipen en deze songs vervolgens eigen te maken. Net als de platen van Neal Casal zorgt dit eerbetoon aan de betreurde zanger daarom voor kippenvel, bezinning en emotie. Ik was echt benieuwd, naar dit ambitieuze project, dat door de coronacrisis behoorlijk wat vertraging heeft opgelopen, maar na het luisteren van de 41 liedjes uit de carrière van Casal, moet ik zeggen dat al deze artiesten dit allemaal op een imposante als emotievolle wijze hebben gebracht. "Highway Butterfly: The Songs Of Neal Casal" is een prachtige plaat, een mooi eerbetoon voor een te vroeg overleden briljant muzikant.